ROMATİZMA
Romatizma nedir?
Romatizma, eklemleri, kemikleri, kıkırdağı, tendonları, bağları ve kasları etkileyen çeşitli ağrılı tıbbi durumları ifade eder.
Romatizmal hastalıklar nedir?
Kas-iskelet sistemi hastalıkları olarak da adlandırılan romatizmal hastalıklar, ağrı ve kas-iskelet sisteminin bir veya daha fazla bölgesinde hareket aralığı ve fonksiyon kaybı ile karakterizedir. Bazı hastalıklarda iltihaplanma belirtileri vardır: etkilenen bölgede şişme, kızarıklık ve etkilenen bölgede sıcaklık artışı. Romatizmal hastalıklar iç organları da etkileyebilir.
Bazı insanlar tüm romatizmal hastalıklara atıfta bulunmak için artrit kelimesini kullanır. Artrit, kelimenin tam anlamıyla eklem iltihabı demektir. Artrit, romatizmal hastalıkların sadece bir parçasıdır. Artrit şunları içerir: eklem ağrısı, eklem sertliği, eklem iltihabı ve eklem hasarı.
Romatizmal hastalık tek bir hastalık değildir.
Romatizmal hastalıklar, çeşitli artrit türleri, osteoporoz (kemik erimesi) ve sistemik bağ dokusu hastalıklarını da içeren 200'den fazla farklı hastalığı kapsar.
Romatizmal hastalıklardan kimler etkilenebilir?
Romatizmal hastalıklar her yaşı ve her iki cinsiyeti etkiler, ancak kadınlar erkeklerden daha sık etkilenir.
Bazı faktörler romatizmal hastalık geliştirme riskini artırabilir.
- Sigara içmek
- Aşırı kilo
- Genetik faktörler
- Yaralanmalara ve eklemlerin aşırı kullanımına neden olan belirli meslekler
- İlerleyen yaş
Romatizmal hastalıkların farklı semptomları vardır.
Aşağıdakileri içeren belirti ve semptomlarınız varsa, romatizmal bir hastalığınız olduğundan şüphelenebilirsiniz.
Takip etme:
- Kalıcı eklem ağrısı
- Hassasiyet
- Eklemde şişme, sertlik, kızarıklık ve/veya sıcaklıkla gösterilen iltihaplanma
- Eklem deformitesi
- Bir eklemde hareket açıklığı veya esneklik kaybı
- Aşırı yorgunluk, enerji eksikliği, halsizlik veya halsizlik hissi.
Romatizmal hastalıkların insanların yaşam kalitesi üzerinde önemli etkisi vardır.
Romatizmal hastalıklar uygun şekilde tedavi edilmezse yürüme, merdiven çıkma, yemek pişirme gibi günlük aktiviteler ve kişisel hijyen etkilenir. Romatizmal hastalıkların da çalışma kapasitesi üzerinde derin bir etkisi olabilir.
ROMATOID ARTRIT (RA)
Romatoid Artrit (RA) nedir?
Romatoid artrit veya RA, otoimmün ve enflamatuar bir hastalıktır. Bu, bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla vücudunuzdaki sağlıklı hücrelere saldırarak vücudun etkilenen bölgelerinde iltihaplanmaya (ağrılı şişlik) neden olduğu anlamına gelir.
RA esas olarak eklemlere, genellikle aynı anda birçok eklemlere saldırır. RA genellikle eller, bilekler ve dizlerdeki eklemleri etkiler. RA'lı bir eklemde, eklemin astarı iltihaplanır ve eklem dokusunda hasara neden olur. Bu doku hasarı, uzun süreli veya kronik ağrıya, dengesizliğe (denge eksikliği) ve deformiteye (şekil bozukluğuna) neden olabilir.
RA ayrıca vücuttaki diğer dokuları da etkileyebilir ve akciğerler, kalp ve gözler gibi organlarda sorunlara neden olabilir.
RA'nın semptomları nelerdir?
RA hastalığında semptomların kötüleştiği, alevlenme olarak bilinen ve semptomların iyileştiği, remisyon olarak bilinen süreçler vardır.
RA'nın belirtileri şunları içerir:
- Birden fazla eklemde ağrı veya sızı
- Birden fazla eklemde sertlik
- Birden fazla eklemde hassasiyet ve şişlik
- Vücudun her iki tarafında da aynı semptomlar (örneğin her iki el veya iki dizde)
- Kilo kaybı
- Ateş
- Yorgunluk
- Zayıflık
RA'ya ne sebep olur?
RA, vücudun bağışıklık sisteminin kendi sağlıklı hücrelerine saldırdığı bir bağışıklık tepkisinin sonucudur. RA'nın spesifik nedenleri bilinmemektedir, ancak bazı faktörler hastalığa yakalanma riskini artırabilir.
RA için risk faktörleri nelerdir?
Araştırmacılar, kişinin RA geliştirme riskini değiştirip değiştirmediğini belirlemek için bir dizi genetik ve çevresel faktör üzerinde çalıştılar.
Riski artıran özellikler:
- Yaş: RA herhangi bir yaşta başlayabilir, ancak olasılık yaşla birlikte artar. RA'nın başlangıcı, altmışlı yaşlarındaki yetişkinler arasında en yüksektir.
- Cinsiyet: Yeni RA vakaları tipik olarak kadınlarda erkeklerden iki ila üç kat daha yüksektir.
- Genetik/kalıtsal özellikler
- Sigara içmek: Çok sayıda araştırma, sigara içmenin bir kişinin RA geliştirme riskini artırdığını ve hastalığı daha da kötüleştirebileceğini göstermektedir.
- Canlı doğumların tarihi: Hiç doğum yapmamış kadınların RA geliştirme riski daha yüksek olabilir.
- Obezite: Obez olmak RA geliştirme riskini artırabilir. Obezitenin rolünü inceleyen araştırmalar, bir kişinin ne kadar fazla kilolu olursa, RA'ya yakalanma riskinin o kadar yüksek olduğunu buldu.
Riski azaltabilecek özellikler:
- Emzirme: Bebeklerini emziren kadınların RA'ya yakalanma riski daha düşüktür.
PSORIATIK ARTRIT (PSA)
Psöriatik Artrit (PsA) nedir?
Sedef hastalığı olan bazı kişilerde ağrılı, sert ve şişmiş eklemlerle kendini gösteren psöriatik artrit gelişebilir. Sedef hastalığı gibi, psoriatik artrit semptomları da zaman zaman belirginleşir ve azalır. Semptomlar kişiden kişiye değişebilir. Hatta zamanla aynı kişinin farklı eklemlerini etkileyebilir.
PsA’nin semptomları nelerdir?
Hem PsA hem de sedef hastalığı, zamanla kötüleşebilen kronik hastalıklardır. Ancak semptomların iyileştiği veya kötüleştiği zamanlarla, dönüşümlü olarak remisyona girdiği dönemler olabilir.
Psoriatik artritin belirti ve semptomları genellikle romatoid artritinkilere benzer. Her iki hastalıkta da eklemlerin ağrılı, şiş ve sıcak olduğu saptanabilir.
Bununla birlikte, psoriatik artritin şunlara da neden olma olasılığı daha yüksektir:
- Şişmiş el ve ayak parmakları
- Ayak ağrısı
- Bel ağrısı
PsA'ya ne sebep olur?
Psöriatik artrit, bağışıklık sistemi sağlıklı hücrelere ve dokulara saldırmaya başladığında ortaya çıkar. Anormal bağışıklık tepkisi eklemlerinizde iltihaplanmaya ve cilt hücrelerinin aşırı üretimine neden olur.
Bağışıklık sisteminin neden sağlıklı dokuya saldırdığı tam olarak bilinmemektedir, ancak hem genetik hem de çevresel faktörlerin bir rol oynaması düşünülmektedir. Psoriatik artritli birçok kişinin ailesinde sedef hastalığı veya psoriatik artrit öyküsü vardır.
PsA için risk faktörleri nelerdir?
Aşağıdakiler dahil çeşitli faktörler psöriatik artrit riskinizi artırabilir:
- Sedef hastalığı
- Aile geçmişiniz
- Yaşınız: Herhangi biri psoriatik artrit geliştirebilse de en sık 30-50 yaş arasındaki yetişkinlerde görülür.
PsA nasıl tedavi edilir?
Psoriatik artritin tedavisi ağrı, şişme ve sertlik düzeyine bağlı olarak değişir. Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar, hastalığı modifiye eden anti-romatizmal ilaçlar reçete edilebilir.
